Dieren behoren tot het dierenrijk.
Door naar de symmetrie en het skelet te kijken kun je het rijk van de dieren onderverdelen in hoofdafdelingen.
De stekelhuidigen is één van de hoofdafdelingen van de dieren.
Een zeester is een voorbeeld van een stekelhuidige.
Wat kun je zeggen over de symmetrie en het skelet van een zeester?

De hoofdafdeling gewervelden is onderverdeeld in 5 klassen:
reptielen, amfibieën, zoogdieren, vissen en vogels.

Lees de onderstaande tekst:

Ademhaling
Dieren van deze klasse ademen zowel met hun longen als door de huid. De verhoudingen tussen de ademhaling met  de longen en door de huid verschilt per soort. Als de dieren met hun longen ademen doen ze dat niet met behulp van het middenrif en met de ribben, maar ze vullen hun longen door middel van keelademhaling. Als de longen nog leeg zijn wordt eerst de verbinding tussen de longen en keelholte gesloten, de neusgaten gaan open en de bodem van de keel wordt naar beneden gebracht zodat de keelholte en bek zich vullen met lucht. Daarna sluiten de neusgaten, de keelholte opent zich en de longen worden gevuld.

Van welke klasse wordt de ademhaling beschreven?

Vleermuizen
Vleermuizen komen in grote delen van de werled voor. Er zijn bijna duizend verschillende soorten. Sommige soorten in de tropen leven van vruchten of van nectar en stuifmeel. Er zijn ook soorten die dieren zoals vissen of kikkers eten. De vampiervleermuis drinkt zelfs bloed van andere zoogdieren. In Nederland zijn de meeste vleermuizen insecteneters. Ze gaan s'nachts op jacht. Overdag rusten ze meestal in groepen, hangend in schuilplaatsen.

In de tekst worden verschillende soorten voedsel van de vleermuis genoemd.
In de afbeelding zie je de kaak van een bepaalde vleermuis weergegeven.



Is de vleermuis een herbivoor of een carnivoor?

Dieren kunnen in de loop van hun leven veranderen.
Een voorbeeld van zo'n verandering zie je hieronder.

Hoe gaat de ontwikkeling van eitje tot vlinder?
Vroeger dachten de mensen dat rupsen en vlinders twee heel verschillende dieren waren. Nu weten we dat rupsen en vlinders in feite één en hetzelfde dier zijn. Eigenlijk is de rups een jonge vlinder. In het schema zie je de ontwikkeling van een vlinder. Deze ziet er als volgt uit:



1. Hoe wordt de opvolging van veranderingen binnen het leven van een organisme genoemd?
2. Wat gebeurt er tijdens deze veranderingen binnen het leven van een organisme?

Lees onderstaande tekst:

Bruine hyena's
Bruine hyena's leven in Afrika in kleine groepen van enkele volwassen mannetjes en vrouwtjes met hun jongen. In de groep bestaat een rangorde. Een vrouwtje wordt bij het verzorgen van haar jongen geholpen door vrouwtjes met een lagere rang. De dieren eten onder andere resten van prooien die door grotere roofdieren, zoals leeuwen, zijn achtergelaten. Als een groep zo'n stuk aas vindt, dan gaan de dieren die het hoogst in de rangorde staan er als eerste van eten.

Biologen hebben het gedrag van een bepaalde groep bruine hyena's enkele jaren bestudeerd.
Tijdens dit onderzoek werd van elk vrouwtje genoteerd hoeveel van haar jongen in leven bleven.
Uit die resultaten blijkt dat de jongen van het vrouwtje met de hoogste rang een grotere overlevingskans hadden dan de jongen van de andere vrouwtjes.

Uit welke zin in de bron kun je niet verklaren dat nakomelingen van vrouwtjes met een hogere rang een grotere overlevingskans hebben dan nakomelingen van de andere vrouwtjes?

Lees onderstaande tekst:

Bruine hyena's
Bruine hyena's leven in Afrika in kleine groepen van enkele volwassen mannetjes en vrouwtjes met hun jongen. In de groep bestaat een rangorde. Een vrouwtje wordt bij het verzorgen van haar jongen geholpen door vrouwtjes met een lagere rang. De dieren eten onder andere resten van prooien die door grotere roofdieren, zoals leeuwen, zijn achtergelaten. Als een groep zo'n stuk aas vindt, dan gaan de dieren die het hoogst in de rangorde staan er als eerste van eten.



In de groep bruine hyena's kwamen vijf volwassen vrouwtjes voor. Om de rangorde tussen deze vrouwtjes te bepalen werden protocollen gemaakt van het onderling gedrag. Bij een ontmoeting tussen twee vrouwtjes werd het dier dat dominant gedrag vertoonde de 'winnaar' genoemd en het andere dier de 'verliezer'. De resultaten staan in de tabel.

Wat is de rangorde van deze vijf hyena's? Begin bij het meest dominante vrouwtje.