Stap 2: Verstedelijking

De Industriële Revolutie (vanaf 1750) is de periode dat in Nederland en Duitsland de eerste grotere fabrieken werden gebouwd. Het zwaartepunt van het werk verschoof hierdoor van het platteland naar de stad. Steeds meer mensen die eerst in de landbouw werkten, werken nu in de fabrieken in de steden. De trek van het platteland naar de stad wordt aangeduid met de term urbanisatie of verstedelijking.

Na de eerste groei van de steden als gevolg van de industrialisatie volgde de suburbanisatie (suburb = buitenwijk). De mensenstroom gaat in de andere richting: mensen willen vertrekken uit de stad om gebrek aan ruimte, lawaai, luchtvervuiling en dergelijke te ontvluchten. Deze 'vlucht' is ook een onderdeel van de verstedelijking, want deze mensen zijn niet de plattelandsmensen van vroeger. Ze doen niet aan landbouw en zijn nog steeds afhankelijk van de stad voor werk, onderwijs en cultuur.
Nederland hield met dit fenomeen rekening door groeikernen aan te wijzen: kleinere gemeenten die de suburbanisatie van een of meerdere nabijgelegen steden moesten opvangen door te groeien en aldus huisvesting te bieden.

Suburbanisatie werd gestimuleerd door de groeiende mobiliteit. Hierdoor konden mensen in de stad werken en buiten de stad wonen.
Het begrip forens is dus sterk gekoppeld aan suburbanisatie. Het resultaat was het ontstaan van slaapsteden: (voor)steden die overdag bijna uitgestorven zijn, omdat iedereen in de nabij gelegen grotere stad werkt.
Tegenwoordig willen veel mensen juist (weer) in de stad wonen. De (slaap)steden die zijn ontstaan door de suburbanisatie worden niet altijd als gezellig ervaren en wonen in een slaapstad betekent voor veel inwoners iedere dag in de file staan.
Er treedt zogenaamde re-urbanisatie op. Mensen willen gebruikmaken van de voorzieningen (theater, winkelcentrum) in het stadscentrum.

Door de urbanisatie, suburbanisatie re-urbanisatie zie je nu vaak een centrale stad met eraan vastgegroeide randgemeenten of voorsteden. Dit groot stedelijk gebied wordt ook wel een agglomeratie genoemd. Ruimtelijk gezien vormt de agglomeratie een geheel en de bewoners van de agglomeratie wonen, werken, winkelen en recreëren in verschillende delen van de agglomeratie en verplaatsen zich regelmatig binnen de agglomeratie.

Agglomeraties hebben een grote aantrekkingskracht, vooral op jongeren die er gaan studeren en werken.
In veel dorpen neemt de vergrijzing toe. De verwachting is dat de leegloop in de dorpen aanhoudt.
Met name in de provincies Groningen, Limburg en in Zeeland zijn zogenaamde krimpregio's.

Bekijk de video.
Waarom mag in het Groene Hart van Nederland niets gebouwd worden?

Maak de oefeningen.