Verteringsposter
In de klas hangt een poster die het verteringsstelsel als een fabriek voorstelt.
Van de poster zie het onderste deel hieronder.



1 Als het voedsel uit de maag in de dunne darm komt wordt er gal aan het voedsel toegevoegd.
In welk orgaan wordt gal gemaakt?
2 Aan het eind van de dikke darm worden onverteerde voedselresten (ontlasting) verzameld en tijdelijk opgeslagen.
Hoe noem je dit deel van de dikke darm?

Verteringskanaal schapen
Het verteringskanaal van een schaap is ongeveer 26 maal zijn lichaamslengte.
Via de slokdarm komt het voedsel in het eerste deel van de maag: de pens.
In de pens wordt door bacterieën cellulose dat zich in de cel van de planten bevindt, afgebroken.

Vervolgens wordt voedsel via de netmaag opgebraakt en herkauwd.
Na het herkauwen komt de voedselbrij via de boekmaag in de lebmaag terecht.

In dit laatste deel van de maag worden door het schaap enzymen toegevoegd.
Bij het afbreken van voedsel in de pens ontstaan schadelijke gassen.
Door te boeren verwijdert een schaap deze gassen via de slokdarm uit de maag.



1 Is een schaap een herbivoor of een carnivoor?
2 In de pens van een schaap wordt cellulose afgebroken.
Waar in een plantencel bevindt zich veel cellulose?

Verteringskanaal schapen
Het verteringskanaal van een schaap is ongeveer 26 maal zijn lichaamslengte.
Via de slokdarm komt het voedsel in het eerste deel van de maag: de pens.
In de pens wordt door bacterieën cellulose dat zich in de cel van de planten bevindt, afgebroken.

Vervolgens wordt voedsel via de netmaag opgebraakt en herkauwd.
Na het herkauwen komt de voedselbrij via de boekmaag in de lebmaag terecht.

In dit laatste deel van de maag worden door het schaap enzymen toegevoegd.
Bij het afbreken van voedsel in de pens ontstaan schadelijke gassen.
Door te boeren verwijdert een schaap deze gassen via de slokdarm uit de maag.



Een schapenmaag bestaat uit vier delen.
In welk deel van een schapenmaag bevinden zich verteringsklieren?

Darminfectie
Rauw vlees, vooral van kippen en varkens, kan besmet zijn met ziekteverwekkende bacteriën zoals Salmonella en Campylobacter. Als deze bacteriën in het verteringskanaal terechtkomen, kunnen ze onder andere diarree veroorzaken.
Bij diarree is de ontlasting dun en waterig doordat de onverteerde resten niet genoeg zijn ingedikt.

Hoe heet het deel van het verteringskanaal waarin onverteerde resten worden ingedikt?

Darminfectie
Rauw vlees, vooral van kippen en varkens, kan besmet zijn met ziekteverwekkende bacteriën zoals Salmonella en Campylobacter. Als deze bacteriën in het verteringskanaal terechtkomen, kunnen ze onder andere diarree veroorzaken.
Bij diarree is de ontlasting dun en waterig doordat de onverteerde resten niet genoeg zijn ingedikt.

Om vast te stellen of een darminfectie de oorzaak is van de diarree wordt wat ontlasting onderzocht. In de ontlasting worden onder andere cellen aangetroffen die de kern hebben, maar geen celwand.

Waarvan kunnen die cellen afkomstig zijn?

Q-koorts is een ziekte die door geiten, runderen en schapen op de mens overgedragen kan worden. Besmette mestdeeltjes kunnen over grote afstand door de lucht worden verspreid.

Bij het inademen passeren besmette mestdeeltjes de volgende delen van het ademhalingsstelsel:
bronchiën - longvlaasjes - luchtpijp

In welke volgorde worden deze delen gepasseerd bij het inademen?

Dolfijn
Dolfijnen ademen net als andere zoogdieren met longen. Ze ademen echter niet in en uit door de mond of de neus, maar door een blaasgat bovenop hun kop.
Als een dolfijn duikt, kan hij wel tien tot vijftien minuten onder water blijven zonder te ademen. Om dit mogelijk te maken heeft een dolfijn een aantal aanpassingen in de bouw van het ademhalingsstelsel en het bloedvatenstelsel. In verhouding tot zijn lichaamsgrootte is de inhoud van de longen niet groter dan die van een mens, maar heeft hij wel meer longblaasjes.



Twee leerlingen bespreken met elkaar het voordeel van deze bouw van de longen voor de ademhaling van een dolfijn, vergeleken met die van een mens.

Nadia zegt: 'Door deze bouw kan het bloed van een dolfijn sneller koolstofdioxide afgeven in de longen.'
Carry zegt: 'Door deze bouw kan een dolfijn naar verhouding meer lucht inademen.'

Heeft Nadia gelijk? En heeft Carry gelijk?

Uitademing meten
Bij een onderzoek naar de conditie van een aantal leerlingen wordt gemeten hoeveel lucht ze kunnen uitademen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een spirometer. Hieronder zie je een diagram. Het diagram geeft de hoeveelheid lucht in de longen van Thomas  weer gedurende een bepaalde tijd. In die tijd ademt hij eenmaal zo diep mogelijk uit door de spirometer.



Welke letter in het diagram geeft een tijdstip aan waarop Thomas zo diep mogelijk uitademt?

Uitademing meten
Bij een onderzoek naar de conditie van een aantal leerlingen wordt gemeten hoeveel lucht ze kunnen uitademen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een spirometer. Hieronder zie je een diagram. Het diagram geeft de hoeveelheid lucht in de longen van Thomas  weer gedurende een bepaalde tijd. In die tijd ademt hij eenmaal zo diep mogelijk uit door de spirometer.



Bevat de uitgeademde lucht meer of minder koolstofdioxide dan de ingeademde lucht, of is dat evenveel?

Aneurysma
Een ameurysma is een verwijding van een slagader die ontstaat door een zwakke plek in de wand van het bloedvat. In zo'n zwakke plek bestaat de kans dat de wand knapt met als gevolg een levensgevaarlijke inwendige bloeding.
Een ameurysma kan overal ontstaan, maar komt meestal voor in de aorta in het onderste deel van dit bloedvat in de bloedvat in de buikholte. Het ontstaat meestal door slagaderverkalking. Onder andere roken, vet eten, hoge bloeddruk en suikerziekte verhogen de kans op  slagaderverkalking.

De kans op het knappen van een zwakke plek is in de aorta veel groter dan in een holle ader. Waardoor  wordt dit veroorzaakt?