{Score}/{MaxScore}

Stap 2: De hielprik

In de eerste week na je geboorte, komt de wijkverpleegkundige op bezoek.
Ze neemt dan bij de pasgeboren baby de hielprik af. Wat dat precies is, zie je in de volgende video:


Een prikje in de onderkant van de voet (hiel), levert een beetje bloed.
In het laboratorium wordt het bloed onderzocht op een aantal zeldzame erfelijke ziektes.
Wil je weten welke?
Kijk op www.rivm.nl .

PKU (phenylketonurie) was de eerste ziekte die met het bloed uit de hiel kon worden aangetoond.
De hielprik bij pasgeboren baby’s kan veel leed voorkomen.
Hoe eerder de aandoening PKU is opgespoord hoe beter.

PKU is de afkorting van PhenylKetonUrie, ook wel fenylketonurie.
Het ontbreken van een enzym (fenylalanine-hydrolase) zorgt voor de ziekteverschijnselen.

In tweetallen.
Beantwoord de volgende vragen.
Je kunt gebruik maken van verschillende bronnen op internet en video's.

Links
www.schoolplanet.wordpress.com
www.erfelijkheid.nl
www.voedingscentrum.nl

Video's

 

De hielprik

Beantwoord nu de volgende vragen:

a Wat zijn symptomen (ziekteverschijnselen) van PKU?
b Op welk chromosoom ligt het gen voor fenylalanine hydrolase (PAH).
c Welke stof kan iemand zonder PAH niet afbreken?
d Iemand met PKU heeft een tekort aan fenylalanine-hydrolase. Er komt dan teveel fenylalanine in het bloed.
Dat kan onder andere leiden tot een geestelijke beperking. Op welke manier kan ophoping van fenylalanine voorkomen?
e De aanwezigheid van fenylalanine hydrolase wordt geregeld door een dominant gen. Het allel voor PAH is dominant.
Gebruik hiervoor letter P. Een persoon met PKU is homozygoot recessief. Gebruik hiervoor pp.
Maak met een kruisingsschema duidelijk dat twee gezonde ouders toch een kind met PKU kunnen krijgen.
f Hoe groot is de kans dat deze ouders een gezond kind krijgen?
g In een stamboom worden gezonde personen met een open symbool aangegeven, personen met PKU met een dicht symbool. Bij een recessief overervende ziekten kunnen dragers voorkomen die één mutant allel bij zich dragen. Dragers zijn wel gezond en hebben geen PKU. In de stamboom zie je dat in generatie IV persoon 5 PKU heeft (mutant fenotype).

Andere familieleden zijn gezond, hebben eventueel ook PKU of zijn drager.



Van welke familieleden in generatie I, II en III kun je met zekerheid zeggen dat het mutant allel op één of beide chromosomen nummer 12 aanwezig is ?

v1.12.0.0 Copyright © 2025 VO-next